Kennissenkring Trefpunt Amersfoort met stadswandeling

(1) De Hof

Een echt mooi plein passend in de sfeer van het historische centrum.

De geschiedenis van dit plein gaat terug tot rond 1200.

Hier was toen het hof gevestigd van de Bisschop van Utrecht.

Dit hof of buitenverblijf had als functie om vanuit hier deze regio te besturen en belastingen te innen. In de 13e en 14e eeuw, werden er markten gehouden. Tot 1824 stond hier ook het stadhuis.

Geniet lekker van een hapje en een drankje in deze Utrechtse bourgondische sferen.

(2) Koppelpoort

De Koppelpoort is de meest bekende poort van Amersfoort en misschien wel van Nederland. Z'n afbeelding is al te vinden op menig oud koekblik.

Het is in veel opzichten ook een unieke poort. Het is zowel een land als een waterpoort

Het waterpoort gedeelte is een prachtig voorbeeld van middeleeuwse techniek. De zware schuif onder de waterpoort kan in het water zakken en weer worden opgetakeld. Zodat ook vijandelijke schepen geen toegang hebben tot de stad als de schuif is neergelaten. Het mechanisme wordt aangedreven door een grote tredmolen. (Denk aan tredmolen van de muis in een terrarium.)

In de tredmolen liepen vaak veroordeelden als een vorm van straf. Waar de ongunstige bijnaam "raddraaier" zou zijn afgeleid.

(3) Hofje armen de poth

Het hofje is ontstaan in de tweede helft van de 14e eeuw. Een gezelschap van lekenbroeders was hier gehuisvest. Buiten de stad had men boerderijen.

De producten hiervan zoals brood en boter deelde men uit aan de armen. Deze producten hadden als bijnaam "de poth". De broeder kregen daardoor de bijnaam "de Pothbroeders".

Na de verhuizing van deze broederschap werd het hofje bewoond door de "celzusters" uit Amsterdam. In de 16e periode deed het dienst als armen- en verpleeghuis voor zieken. Onder andere tijdens de pestperiode.

Tot 1975 is er nog wekelijks brood uitgedeeld.

Sinds de 17e eeuw wordt het hofje beheerd door regenten.

Ook heden wonen er nog oudere mensen met weinig geld of inkomen en wordt het geheel beheerd en in stand gehouden door een stichting.

(4) Kamperpoort

De Kamperpoort is een juweeltje. Stamt uit de 13e eeuw en staat op de monumentenlijst. Nog steeds vormt het de noordelijke toegangsstraat naar het historische centrum van Amersfoort. Het is een zogenaamde binnenpoort omdat het deel uitmaakte van de eerste ommuring en later uitkwam op de Kamp. Een weidegebied tussen de eerste en tweede stadsmuur. De naam is afgeleid van het Oudnederlandse woord "kamp". Ook wel weide. En niet afgeleid als zijnde de weg naar de belangrijke Hanzestad Kampen, zoals ook wel eens werd aangenomen.

In de poort (aan de buitenkant richting de Kamp) zit nog een belangrijk detail. Hier vind je kraag van iets vooruitstekende stenen steunconstructies boven de poortingang met daartussen gaten. Dit zijn zogenaamde "Mezekouwen". Deze werden ingebouwd om de vijanden die aan de poortdeur stonden te rammelen te kunnen bekogelen met stenen, hete pek of water en pijlen.

(5) Muurhuizen

De muurhuizen zijn het restant van de eerste vestingmuren rond Amersfoort. Rond 1380 werd de eerste muur afgebroken om meer ruimte te krijgen voor de stad. Er werd een nieuwe ommuring gebouwd die rond 1450 klaar was.

Met de stenen van de oude stadmuur werden de zogenaamde muurhuizen gebouwd. Waarbij grotendeels de ronde vorm van de oude vestingmuur werd aangehouden.

Onder muurhuizen bevinden zich meer dan 60 rijksmonumenten. Eén van de bekendste is Huis Bollenburg (Muurhuizen 19) waar Johan van Oldenbarnevelt is opgegroeid 1556-1564.

De straat heet over een afstand van zo'n 1,3 km ook Muurhuizen en is één van de mooiste sfeervolle plekjes van Amersfoort.

(6) Monnikendam

De monnikendam is een tweede waterpoort uit omstreeks 1400. De fors uitgevallen poort bestaat uit twee torens met daar tussen een prachtige boogoverspanning over het water. In deze zogenaamde waterpoort zit ook een schuif om het water af te sluiten voor vijanden, maar ook om de waterhuishouding in de stad te kunnen regelen.

De naam komt waarschijnlijk van de augustijner monniken die hier eind 14e eeuw woonden

De poort staat op de oostelijke flank van de stad. Richting de Gelderse vallei. En zoals we hebben geleerd in onze geschiedenislessen, waren in de middeleeuwen Utrecht en Gelre beiden machtige graafschappen. Vijandelijkheden waren daardoor nooit uit te sluiten.

(7) Bollenburg

Bollenburg met het adres muurhuizen 19 is zoals het adres al aangeeft een zogenaamd muurhuis. Dit zijn de huizen die zijn ontstaan via de structuur van de oude stadsmuur. (Zie ook highlight nummer 5 Muurhuizen)

Als je even rond het huis loopt een eindje de weeshuisgang in tot het bruggetje, dan heb je een beter zicht op het huis dan vanuit Muurhuizen.

Het is het huis waar Johan van Oldenbarnevelt opgroeide. De familie kocht in 1556 het huis en heeft er 19 jaar gewoond.

Daarna is het in gebruik geweest als lint- en spinhuis waar arme kinderen werkten in ruil voor eten en onderwijs.

Het heet pas sinds de 18e eeuw Bollenburg, waarschijnlijk naar de nabijgelegen Bollenburg poort.

In de 2e wereldoorlog was het een geheime werkplek van het verzet. Er waren onderduikers gehuisvest en er was een illegale drukkerij.

(8) Onze Lieve Vrouwe toren

Je kunt er niet omheen, "de Lange Jan"

Onze Lieve Vrouwe toren kadastraal midden van Nederland

Tot in de 18e eeuw was deze toren onderdeel van een kerk, die nadien is afgebroken.

Het geheel kan worden getypeerd als laatgotisch. En met z'n bijna 100 meter is het nummer 3 op het lijstje van hoogste kerktorens van Nederland.

(9) Krommestraat

Waarschijnlijk niet de grootste winkelstraat, maar wel de meest leuke winkeltjes.

Een gezellige sfeer en midden in het centrum.

In deze straat vind je ook "de Waterlijn", waar je rondvaarten kunt boeken.